قانون مالیات بر ارزش افزوده

**قانون مالیات بر ارزش افزوده (VAT)**
مالیات غیرمستقیمی است که بر **تفاوت بین ارزش کالا/خدمات در مراحل مختلف تولید و توزیع** اعمال می‌شود و در نهایت توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌گردد. این قانون در ایران از سال ۱۳۸۷ اجرایی شده است.

### **پایه‌های اصلی قانون مالیات بر ارزش افزوده**

#### ۱. **مشمولان و معافیت‌ها**
- **مشمولان**:
- تمام تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات
- واردکنندگان و صادرکنندگان
- **معافیت‌ها**:
- محصولات کشاورزی فرآوری‌نشده
- کتاب، مطبوعات و نشریات
- خدمات درمانی و آموزشی
- حمل‌ونقل عمومی مسافر

#### ۲. **نرخ‌های مالیات (۱۴۰۳)**
| نوع کالا/خدمات | نرخ مالیات | نرخ عوارض | **جمع** |
|----------------|------------|------------|--------|
| کالاها و خدمات عمومی | ۶٪ | ۳٪ | **۹٪** |
| کالاهای خاص (سیگار، خودروهای لوکس) | ۱۲٪ | ۶٪ | **۱۸٪** |

#### ۳. **مکانیزم محاسبه**
- **فرمول**:
```
مالیات پرداختنی = (مالیات بر فروش) - (مالیات بر خرید)
```
- **مثال**:
اگر یک فروشنده کالایی را ۱۰۰ میلیون تومان بخرد و ۱۵۰ میلیون تومان بفروشد:
- مالیات خرید: ۱۰۰ × ۹٪ = ۹ میلیون تومان
- مالیات فروش: ۱۵۰ × ۹٪ = ۱۳.۵ میلیون تومان
- **مالیات پرداختنی**: ۱۳.۵ - ۹ = ۴.۵ میلیون تومان

#### ۴. **تکالیف مؤدیان**
۱. **ثبت‌نام** در سامانه [evat.ir](https://evat.ir)
۲. **صدور صورتحساب الکترونیکی** برای هر فروش
۳. **ارسال اظهارنامه** هر ۳ ماه یکبار
۴. **پرداخت مالیات** تا پایان ماه بعد از هر فصل

#### ۵. **جرائم تخلف**
- **عدم ثبت‌نام**: ۷۵٪ مالیات متعلق + جریمه نقدی
- **تأخیر در پرداخت**: ۲٪ به ازای هر ماه تأخیر
- **عدم صدور صورتحساب**: جریمه تا ۲ برابر مالیات

### **تفاوت با مالیات مستقیم**
| ویژگی | مالیات بر ارزش افزوده | مالیات مستقیم |
|-------|----------------------|---------------|
| **ماهیت** | غیرمستقیم (مصرف‌کننده می‌پردازد) | مستقیم (از درآمد کسر می‌شود) |
| **نرخ** | معمولاً ثابت (۹٪) | تصاعدی (تا ۳۵٪) |
| **زمان پرداخت** | فصلی | سالانه |

**منابع رسمی**:
- متن کامل قانون در سایت [قوانین مالیاتی](https://www.tax.gov.ir)
- راهنمای تصویری محاسبه در [کانال تلگرام مالیات](https://t.me/tax_ir)