قانون رسیدگی به تخلفات اداری چیست

قانون رسیدگی به تخلفات اداری، مجموعه مقرراتی است که به بررسی تخلفات کارکنان دولت و مؤسسات عمومی می‌پردازد و ضوابط رسیدگی، مجازات‌ها و شیوه‌های اعتراض به تصمیمات را مشخص می‌کند. این قانون برای حفظ انضباط اداری و مقابله با فساد در دستگاه‌های دولتی طراحی شده است.

### پایه‌های اصلی قانون رسیدگی به تخلفات اداری

#### ۱. دامنه شمول قانون
- مشمولین: کارمندان دولت، مؤسسات عمومی، نهادهای زیرمجموعه قوای سه‌گانه و شرکت‌های دولتی.
- تخلفات مشمول:
- تأخیر یا غیبت غیرموجه
- اخذ رشوه یا سوءاستفاده از موقعیت اداری
- توهین به ارباب رجوع یا همکاران
- افشای اسرار اداری
- تخلف از دستورات مقام بالاتر (بدون توجیه قانونی)

#### ۲. مراحل رسیدگی به تخلفات اداری
۱. تکمیل فرم اعلام تخلف توسط مقام ذی‌صلاح
۲. تحقیقات مقدماتی توسط هیئت رسیدگی به تخلفات اداری
۳. تشکیل جلسه رسیدگی با حضور متهم و شهود
۴. صدور رأی (تبرئه، تذکر، کسر حقوق، انفصال موقت یا دائم)
۵. اعلام رأی به متهم و امکان اعتراض

#### ۳. هیئت‌های رسیدگی
- هیئت‌های بدوی: در هر وزارتخانه یا دستگاه دولتی
- هیئت تجدید نظر: در سطح استان یا مرکز
- هیئت عالی تخلفات اداری: عالی ترین مرجع رسیدگی

#### ۴. مجازات‌های تخلفات اداری (ماده ۸ قانون تخلفات اداری)
- تذکر کتبی
- کسر حقوق (تا یک‌چهارم ماهانه به مدت ۳ تا ۶ ماه)
- تنزل رتبه شغلی
- انفصال موقت (۳ ماه تا ۱ سال)
- انفصال دائم از خدمات دولتی
- محکومیت به رد مال (در صورت اختلاس یا سوءاستفاده مالی)

#### ۵. حقوق متهم
- حق انتخاب وکیل
- حق دسترسی به پرونده
- حق اعتراض به رأی در مهلت قانونی
- حق درخواست تجدید نظر

### تفاوت با قوانین کیفری
- سرعت رسیدگی: رسیدگی اداری معمولاً سریع‌تر از محاکم قضایی است.
- دامنه مجازات‌ها: فقط شامل جرائم مرتبط با شغل می‌شود.
- مرجع رسیدگی: هیئت‌های اداری به جای دادگاه‌ها.

### مهم‌ترین قوانین مرتبط
- قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۱۳۷۲ (با اصلاحات بعدی)
- قانون مدیریت خدمات کشوری
- آیین‌نامه اجرایی قانون تخلفات اداری

قانون رسیدگی به تخلفات اداری، مجموعه مقرراتی است که به بررسی تخلفات کارکنان دولت و مؤسسات عمومی می‌پردازد و ضوابط رسیدگی، مجازات‌ها و شیوه‌های اعتراض به تصمیمات را مشخص می‌کند. این قانون برای حفظ انضباط اداری و مقابله با فساد در دستگاه‌های دولتی طراحی شده است.

### پایه‌های اصلی قانون رسیدگی به تخلفات اداری

#### ۱. دامنه شمول قانون
- مشمولین: کارمندان دولت، مؤسسات عمومی، نهادهای زیرمجموعه قوای سه‌گانه و شرکت‌های دولتی.
- تخلفات مشمول:
- تأخیر یا غیبت غیرموجه
- اخذ رشوه یا سوءاستفاده از موقعیت اداری
- توهین به ارباب رجوع یا همکاران
- افشای اسرار اداری
- تخلف از دستورات مقام بالاتر (بدون توجیه قانونی)

#### ۲. مراحل رسیدگی به تخلفات اداری
۱. تکمیل فرم اعلام تخلف توسط مقام ذی‌صلاح
۲. تحقیقات مقدماتی توسط هیئت رسیدگی به تخلفات اداری
۳. تشکیل جلسه رسیدگی با حضور متهم و شهود
۴. صدور رأی (تبرئه، تذکر، کسر حقوق، انفصال موقت یا دائم)
۵. اعلام رأی به متهم و امکان اعتراض

#### ۳. هیئت‌های رسیدگی
- هیئت‌های بدوی: در هر وزارتخانه یا دستگاه دولتی
- هیئت تجدید نظر: در سطح استان یا مرکز
- هیئت عالی تخلفات اداری: عالی ترین مرجع رسیدگی

#### ۴. مجازات‌های تخلفات اداری (ماده ۸ قانون تخلفات اداری)
- تذکر کتبی
- کسر حقوق (تا یک‌چهارم ماهانه به مدت ۳ تا ۶ ماه)
- تنزل رتبه شغلی
- انفصال موقت (۳ ماه تا ۱ سال)
- انفصال دائم از خدمات دولتی
- محکومیت به رد مال (در صورت اختلاس یا سوءاستفاده مالی)

#### ۵. حقوق متهم
- حق انتخاب وکیل
- حق دسترسی به پرونده
- حق اعتراض به رأی در مهلت قانونی
- حق درخواست تجدید نظر

### تفاوت با قوانین کیفری
- سرعت رسیدگی: رسیدگی اداری معمولاً سریع‌تر از محاکم قضایی است.
- دامنه مجازات‌ها: فقط شامل جرائم مرتبط با شغل می‌شود.
- مرجع رسیدگی: هیئت‌های اداری به جای دادگاه‌ها.

### مهم‌ترین قوانین مرتبط
- قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۱۳۷۲ (با اصلاحات بعدی)
- قانون مدیریت خدمات کشوری
- آیین‌نامه اجرایی قانون تخلفات اداری

این قانون ابزاری مهم برای مبارزه با فساد اداری و حفظ سلامت نظام اداری کشور محسوب می‌شود.