قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت چیست

**قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت** (مصوب ۲۴ اسفند ۱۳۴۷) یکی از مهم‌ترین تغییرات در نظام حقوق تجارت ایران است که به‌ویژه **شرکت‌های سهامی** را مورد بازنگری قرار داده است. این قانون با اصلاح مواد مربوط به شرکت‌های سهامی در قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱، مقررات مدرن‌تر و جامع‌تری را برای اداره، تشکیل و انحلال شرکت‌های سهامی عام و خاص وضع کرده است.

---

### **علت تصویب این اصلاحیه**
- قانون تجارت اولیه (۱۳۱۱) برخی نواقص در تنظیم مقررات شرکت‌های سهامی داشت.
- نیاز به هماهنگی با تحولات اقتصادی و تجاری بین‌المللی.
- لزوم شفافیت بیشتر در اداره شرکت‌های سهامی و حمایت از سهامداران.

---

### **مهم‌ترین تغییرات و محتوای قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت**
این قانون شامل **۳۰۰ ماده** است و مهم‌ترین مباحث آن عبارتند از:

#### **۱. تفکیک شرکت‌های سهامی به "عام" و "خاص"**
- **شرکت سهامی عام** (ماده ۴): برای جذب سرمایه عمومی تأسیس می‌شود و عرضه سهام به عموم مردم مجاز است.
- **شرکت سهامی خاص** (ماده ۵): سهام آن فقط بین مؤسسان قابل تقسیم است و حق انتشار عمومی سهام را ندارد.

#### **۲. شرایط تأسیس شرکت‌های سهامی**
- حداقل سرمایه:
- **شرکت سهامی عام**: ۵ میلیون ریال (طبق قانون فعلی، این مبلغ تغییر یافته است).
- **شرکت سهامی خاص**: ۱ میلیون ریال.
- الزام به **ثبت شرکت** در مرجع ثبت شرکت‌ها و انتشار آگهی تأسیس.

#### **۳. ارکان شرکت سهامی**
- **مجمع عمومی مؤسس** (برای تأسیس شرکت).
- **مجمع عمومی عادی** (برای تصمیم‌گیری در امور عادی شرکت).
- **مجمع عمومی فوق‌العاده** (برای تغییرات اساسنامه یا انحلال شرکت).
- **هیئت مدیره** (مدیریت اجرایی شرکت).
- **بازرسان** (نظارت بر عملکرد هیئت مدیره).

#### **۴. مقررات مربوط به سهام و اوراق بهادار**
- انواع سهام (عادی، ممتاز، مؤسس).
- شرایط انتقال سهام.
- انتشار اوراق قرضه (با شرایط خاص).

#### **۵. انحلال و تصفیه شرکت‌های سهامی**
- دلایل انحلال (مثل تصمیم مجمع عمومی یا ورشکستگی).
- مراحل تصفیه شرکت.

#### **۶. افزایش مسئولیت مدیران و بازرسان**
- مدیران در صورت تقصیر یا تخلف، مسئول جبران خسارت به شرکت و سهامداران هستند.
- بازرسان موظف به نظارت دقیق بر عملکرد مالی شرکت‌اند.

---

### **تفاوت این قانون با قانون تجارت اولیه (۱۳۱۱)**
| موضوع | قانون تجارت ۱۳۱۱ | قانون اصلاحی ۱۳۴۷ |
|--------|------------------|-------------------|
| **شرکت‌های سهامی** | مقررات کلی و محدود | جزئیات کامل و تفکیک عام/خاص |
| **سرمایه شرکت** | حداقل سرمایه مشخص نبود | حداقل سرمایه برای عام و خاص تعیین شد |
| **حاکمیت شرکتی** | نظارت ضعیف بر مدیران | سازوکار نظارتی قوی‌تر (بازرسان، مجامع) |
| **اوراق بهادار** | مقررات کم‌دقت | مقررات دقیق‌تر برای سهام و اوراق قرضه |

---

### **نقش این قانون در نظام تجاری ایران**
- ایجاد چهارچوب قانونی شفاف برای فعالیت شرکت‌های سهامی.
- جذب سرمایه‌گذاری با مقررات سهام‌داری مدرن.
- کاهش اختلافات بین سهامداران و مدیران.

---

### **منابع برای مطالعه بیشتر**
- متن کامل قانون در سایت **مرکز پژوهش‌های مجلس** ([rc.majlis.ir](https://rc.majlis.ir))
- کتاب **حقوق شرکت‌های تجاری - دکتر اسکینی**.
- **قانون بازار اوراق بهادار (۱۳۸۴)** که برخی مقررات این اصلاحیه را تکمیل کرده است.