قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت چیست

قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت (مصوب ۲۴ اسفند ۱۳۴۷) یکی از مهم‌ترین تغییرات در نظام حقوق تجارت ایران است که به‌ویژه شرکت‌های سهامی را مورد بازنگری قرار داده است. این قانون با اصلاح مواد مربوط به شرکت‌های سهامی در قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱، مقررات مدرن‌تر و جامع‌تری را برای اداره، تشکیل و انحلال شرکت‌های سهامی عام و خاص وضع کرده است.

---

### علت تصویب این اصلاحیه
- قانون تجارت اولیه (۱۳۱۱) برخی نواقص در تنظیم مقررات شرکت‌های سهامی داشت.
- نیاز به هماهنگی با تحولات اقتصادی و تجاری بین‌المللی.
- لزوم شفافیت بیشتر در اداره شرکت‌های سهامی و حمایت از سهامداران.

---

### مهم‌ترین تغییرات و محتوای قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت
این قانون شامل ۳۰۰ ماده است و مهم‌ترین مباحث آن عبارتند از:

#### ۱. تفکیک شرکت‌های سهامی به "عام" و "خاص"
- شرکت سهامی عام (ماده ۴): برای جذب سرمایه عمومی تأسیس می‌شود و عرضه سهام به عموم مردم مجاز است.
- شرکت سهامی خاص (ماده ۵): سهام آن فقط بین مؤسسان قابل تقسیم است و حق انتشار عمومی سهام را ندارد.

#### ۲. شرایط تأسیس شرکت‌های سهامی
- حداقل سرمایه:
- شرکت سهامی عام: ۵ میلیون ریال (طبق قانون فعلی، این مبلغ تغییر یافته است).
- شرکت سهامی خاص: ۱ میلیون ریال.
- الزام به ثبت شرکت در مرجع ثبت شرکت‌ها و انتشار آگهی تأسیس.

#### ۳. ارکان شرکت سهامی
- مجمع عمومی مؤسس (برای تأسیس شرکت).
- مجمع عمومی عادی (برای تصمیم‌گیری در امور عادی شرکت).
- مجمع عمومی فوق‌العاده (برای تغییرات اساسنامه یا انحلال شرکت).
- هیئت مدیره (مدیریت اجرایی شرکت).
- بازرسان (نظارت بر عملکرد هیئت مدیره).

#### ۴. مقررات مربوط به سهام و اوراق بهادار
- انواع سهام (عادی، ممتاز، مؤسس).
- شرایط انتقال سهام.
- انتشار اوراق قرضه (با شرایط خاص).

#### ۵. انحلال و تصفیه شرکت‌های سهامی
- دلایل انحلال (مثل تصمیم مجمع عمومی یا ورشکستگی).
- مراحل تصفیه شرکت.

#### ۶. افزایش مسئولیت مدیران و بازرسان
- مدیران در صورت تقصیر یا تخلف، مسئول جبران خسارت به شرکت و سهامداران هستند.
- بازرسان موظف به نظارت دقیق بر عملکرد مالی شرکت‌اند.

---

### تفاوت این قانون با قانون تجارت اولیه (۱۳۱۱)
| موضوع | قانون تجارت ۱۳۱۱ | قانون اصلاحی ۱۳۴۷ |
|--------|------------------|-------------------|
| شرکت‌های سهامی | مقررات کلی و محدود | جزئیات کامل و تفکیک عام/خاص |
| سرمایه شرکت | حداقل سرمایه مشخص نبود | حداقل سرمایه برای عام و خاص تعیین شد |
| حاکمیت شرکتی | نظارت ضعیف بر مدیران | سازوکار نظارتی قوی‌تر (بازرسان، مجامع) |
| اوراق بهادار | مقررات کم‌دقت | مقررات دقیق‌تر برای سهام و اوراق قرضه |

---

### نقش این قانون در نظام تجاری ایران
- ایجاد چهارچوب قانونی شفاف برای فعالیت شرکت‌های سهامی.
- جذب سرمایه‌گذاری با مقررات سهام‌داری مدرن.
- کاهش اختلافات بین سهامداران و مدیران.

---

### منابع برای مطالعه بیشتر
- متن کامل قانون در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس ([rc.majlis.ir](https://rc.majlis.ir))
- کتاب حقوق شرکت‌های تجاری - دکتر اسکینی.
- قانون بازار اوراق بهادار (۱۳۸۴) که برخی مقررات این اصلاحیه را تکمیل کرده است.