قانون تجارت چیست

**قانون تجارت ایران** یکی از مهم‌ترین قوانین حقوقی کشور است که به تنظیم روابط تجاری، بازرگانی و امور مربوط به کسب‌وکارها می‌پردازد. این قانون برای اولین بار در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی تصویب شد و از آن زمان تاکنون با اصلاحات و الحاقات مختلفی همراه بوده است.

### **تعریف قانون تجارت**
قانون تجارت مجموعه‌ای از مقرراتی است که بر فعالیت‌های تجاری، بازرگانی، شرکت‌های تجاری، اسناد تجاری (مانند چک و برات)، ورشکستگی و سایر امور مرتبط با کسب‌وکارها حاکم است. این قانون بر اساس حقوق تجارت بین‌المللی و با الهام از قانون تجارت فرانسه تدوین شده است.

### **ساختار و بخش‌های اصلی قانون تجارت**
قانون تجارت ایران شامل **۶۰۰ ماده** است و مهم‌ترین بخش‌های آن عبارتند از:

#### **۱. تجار و اعمال تجاری (مواد ۱ تا ۵)**
- تعریف **تاجر** (کسی که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قرار دهد).
- اعمال تجاری (مانند خرید و فروش کالا به قصد سود، عملیات بانکی، حملونقل تجاری).

#### **۲. دفاتر تجاری (مواد ۶ تا ۱۷)**
- مقررات مربوط به **دفتر کل، دفتر روزنامه و دفتر دارایی** که تجار موظف به نگهداری آن‌ها هستند.

#### **۳. شرکت‌های تجاری (مواد ۲۰ تا ۲۲۲)**
- تعریف و انواع شرکت‌های تجاری:
- **شرکت سهامی** (عام و خاص)
- **شرکت با مسئولیت محدود**
- **شرکت تضامنی**
- **شرکت مختلط سهامی و غیرسهامی**
- **شرکت نسبی**
- **شرکت تعاونی**

#### **۴. اسناد تجاری (مواد ۲۲۳ تا ۳۱۹)**
- مقررات مربوط به:
- **برات** (سند تجاری تعهد پرداخت)
- **سفته** (تعهد پرداخت بدون شرط)
- **چک** (دستور پرداخت به بانک)

#### **۵. ورشکستگی (مواد ۴۱۲ تا ۵۷۳)**
- شرایط ورشکستگی تاجر
- مقررات مربوط به **تصفیه اموال ورشکسته**
- تفاوت بین **ورشکستگی عادی، تقصیری و تقلبی**

#### **۶. دلالی، حق العمل کاری، قرارداد حملونقل و بیمه (مواد ۳۳۵ تا ۴۱۱)**
- مقررات مربوط به **دلالان، حق‌العملیان (کمیسیونرها)، حملونقل کالا و بیمه‌های تجاری**.

### **نقش قانون تجارت در کسب‌وکارها**
- تعیین قواعد تشکیل و ثبت شرکت‌های تجاری
- تنظیم روابط بین تجار و بازرگانان
- تعیین ضمانت‌های اجرایی برای اسناد تجاری (مثل چک و برات)
- ارائه راهکارهای قانونی برای حل اختلافات تجاری
- تعیین مقررات ورشکستگی و حمایت از طلبکاران

### **اصلاحات و الحاقات مهم قانون تجارت**
- **قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت (مربوط به شرکت‌های سهامی) - مصوب ۱۳۴۷**
- **قانون صدور چک - با آخرین اصلاحات سال ۱۳۹۷**
- **قانون بازار اوراق بهادار - مصوب ۱۳۸۴** (که برخی مقررات شرکت‌های سهامی را تکمیل کرده است).

### **منابع مطالعه بیشتر**
- متن کامل قانون تجارت در سایت **مرکز پژوهش‌های مجلس** ([research.ir](https://research.ir))
- کتاب **حقوق تجارت (دوره ۴ جلدی) - دکتر ربیعا اسکینی**