آیا امکان فسخ قرارداد در شرایط کرونا وجود داشت

پاسخ به این سوال بستگی به عوامل مختلفی دارد و نمی‌توان یک حکم قطعی برای همه قراردادها صادر کرد. به طور کلی، شیوع کرونا و آثار ناشی از آن می‌توانست به عنوان یک عامل در فسخ قرارداد در نظر گرفته شود، اما شرایط و نحوه اعمال آن تابع قوانین و مقررات خاصی بود. در ادامه به بررسی جوانب مختلف این موضوع می‌پردازیم:

1. بررسی وجود شرط در قرارداد:

* شرط فورس ماژور (قوه قهریه): اگر در قرارداد شرطی مبنی بر فورس ماژور یا قوه قهریه وجود داشته باشد، و در آن به طور مشخص بیماری‌های همه‌گیر یا شرایط مشابه کرونا به عنوان مصداقی از فورس ماژور ذکر شده باشد، می‌توان بر اساس آن قرارداد را فسخ کرد یا اجرای آن را به تعویق انداخت. در این صورت، طرفی که تحت تاثیر کرونا قرار گرفته باید ثابت کند که شیوع این بیماری مانع از انجام تعهداتش شده است.
* عدم وجود شرط: در صورتی که شرط فورس ماژور در قرارداد وجود نداشته باشد، باز هم ممکن است بتوان بر اساس قوانین عام قراردادها، به ویژه قاعده "تغییر اوضاع و احوال" یا "عسر و حرج" اقدام کرد.

2. استناد به قواعد حقوقی عام:

* قاعده عسر و حرج: بر اساس این قاعده، اگر اجرای تعهدات قراردادی به دلیل بروز شرایط غیرقابل پیش‌بینی (مانند شیوع کرونا) به حدی دشوار شود که عرفاً قابل تحمل نباشد، دادگاه می‌تواند حکم به تعدیل یا فسخ قرارداد دهد. در این حالت، باید ثابت شود که کرونا باعث ایجاد مشقت و سختی فوق‌العاده برای انجام تعهد شده است.
* قاعده لاضرر: این قاعده کلی فقهی و حقوقی بیان می‌دارد که هیچ‌کس نباید به دیگری ضرر وارد کند. اگر اجرای یک قرارداد در شرایط کرونا منجر به ضرر غیرقابل جبران به یکی از طرفین شود، ممکن است بتوان بر اساس این قاعده از اجرای آن جلوگیری کرد.
* تغییر اوضاع و احوال (نظریه Imprevision): این نظریه که در حقوق ایران به طور کامل پذیرفته نشده، بیان می‌دارد که اگر شرایط اساسی حاکم بر قرارداد به طور غیرمنتظره تغییر کند و اجرای قرارداد را به طور فاحشی ناعادلانه سازد، دادگاه می‌تواند قرارداد را تعدیل یا فسخ کند.

3. نقش دادگاه در فسخ قرارداد:

در اکثر موارد، فسخ قرارداد به دلیل کرونا نیازمند مراجعه به دادگاه و اثبات ادعاها است. دادگاه با بررسی شرایط و اوضاع و احوال، و با در نظر گرفتن نوع قرارداد، تعهدات طرفین، و میزان تاثیر کرونا بر اجرای تعهدات، تصمیم‌گیری می‌کند.

4. عوامل موثر در تصمیم دادگاه:

* نوع قرارداد: قراردادهای مختلف (مانند اجاره، خرید و فروش، پیمانکاری) شرایط متفاوتی دارند و تاثیر کرونا بر هر کدام می‌تواند متفاوت باشد.
* میزان تاثیر کرونا: باید ثابت شود که کرونا به طور مستقیم و قابل توجهی مانع از انجام تعهدات قراردادی شده است.
* اقدامات انجام شده توسط طرفین: دادگاه بررسی می‌کند که آیا طرفین برای کاهش اثرات کرونا و انجام تعهدات خود تلاش کرده‌اند یا خیر.
* مدت زمان قرارداد: اگر مدت زمان زیادی از قرارداد باقی نمانده باشد، ممکن است دادگاه حکم به فسخ ندهد و به تعویق انداختن اجرای تعهدات را ترجیح دهد.

**نتیجه‌
برای دریافت مشاوره حقوقی یا اخذ وکیل جهت پرونده حقوقی می توانید از لیست وکیل ها و موسسات حقوقی معرفی شده در سایت هزار وکیل به نشانی https://www.hezarvakil.ir استفاده نمایید. سایت هزار وکیل یک سایت جهت معرفی و ثبت آگهی وکیل ها و موسسات حقوقی می باشد